قانونِ این شب بی‌قانونی است!

مفهوم پاکسازی از کجا آمده است؟

پاکسازی یا The Purge نام مجموعه فیلمی پرطرفدار است که ایده‌ی مشابهی با آنچه گفتیم دارد. یعنی یک شب از سال مردم می‌توانند هر کاری را که می‌خواهند بدون محدودیت قوانین یا مجازات انجام دهند. در این فیلم‌ها، شب پاکسازی به مدت 12 ساعت اجرا می‌شود و به این دلیل که به کاهش جرم و جنایت و کنترل جمعیت منجر می‌شود، توسط دولت حمایت می‌شود!

اما حقیقت این است که ایده‌ی پاکسازی به‌هیچ‌وجه جدید نیست و به یک فرنچایز سینمایی محدود نمی‌شود. این ایده از دو مفهوم باستانی به وجود آمده است که موضوع اصلی آن‌ها قانون‌گریزی (Lawlessness) و بی‌نظمی اجتماعی (Social Disorder) است. مفاهیمی تحت عنوان «ساتورنالیا» و «کریپتیا».

ساتورنالیا (Saturnalia)

اولین سنت مورد نظر که معتقدیم از ریشه‌های مفهوم پاکسازی به شمار می‌رود، جشن رومی Saturnalia است. این جشن یک کارناوال یک هفته‌ای بود که اجازه فعالیت‌های غیرقانونی و همچنین تغییر نقش‌ها را به مردم می‌داد. مثلا در این هفته، اربابان باید به خدمتکاران خود خدمت می‌کردند!

در طول این جشنواره، نه تنها قربانی‌های آیینی برای خدایان کشته می‌شدند، بلکه تعطیلاتی سراسری اجرا می‌شد. یعنی همه‌ی مدارس تعطیل می‌شدند، دادگاه‌ها باز نبودند و هیچ قوانینی نمی‌توانست اجرا شود.

این جشنواره به بردگان امکان می‌داد با ارباب خود بدرفتاری کنند. امکانی که بسیاری از خدمتکاران از تجربه‌ی آن لذت می‌بردند. هر برده‌ای نهایت آزادی را داشت که هر چه می‌خواهد بکند و بگوید. این موضوع با موضوع کلی جشنواره، یعنی وارونه کردن دنیای کنونی و ایجاد هرج‌ومرج با معکوس کردن هنجارها و رویه‌های روزمره، مطابقت داشت.

کریپتیا (Krypteia)

سنت دیگری که به اعتقاد ما شباهت بیشتری به موضوع پاکسازی دارد، سنت کریپتیا است که توسط اسپارتی‌ها اجرا می‌شد. در این سنت، به مردان اسپارتی که مخصوصا در حین آموزش عالی بودند، دستور داده می‌شد که به منطقۀ هلوت (Helot) و روستاهای اطراف بروند و هر شخصی را که می‌خواهند بکشند و هر غذایی که می‌خواهند بخورند. دلیل این سنت، جلوگیری از تهدید شورش از سمت روستاییان و کنترل جمعیت هلوت بود.

اتاق فرارهایی با موضوع پاکسازی:

آیا purge در واقعیت اتفاق افتاده است؟

بله! ما در شهر «اسپیریتو سانتو» شاهد یک پاکسازی سه روزه بوده‌ایم! وقتی که پلیس برزیل اعتصاب کرد و میزان قتل تنها در سه روز 650 درصد افزایش یافت!

ما معمولا فکر می‌کنیم که در شرایط سخت، مردم در کنار هم کار می‌کنند تا از پس شرایط بربیایند و سختی‌ها را پشت سر بگذارند. مثلا همه‌ی ما این اتفاق را هنگام بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله دیده‌ایم. جایی که جامعه با هم متحد می‌شوند و به صورت داوطلبانه به تعمیر و به اشتراک گذاشتن منابع کمک می‌کنند.

اما این گزاره، همیشه و برای همه درست نیست. چراکه متاسفانه در حادثه‌ی پاکسازی برزیل، بازتابی از اخلاق آشفته‌ی انسانی را دیدیم که همه‌ی افراد می‌توانند روزی داشته باشند و از خود بروز دهند!

در فوریۀ 2017، وقتی پلیس ایالت اسپیریتو سانتوی برزیل به دلیل شرایط کار و دستمزد، تصمیم به یک اعتصاب شش‌روزه گرفت، برای بسیاری از مردم نشانه‌ای بود که حالا می‌توانند هر کاری که می‌خواهند انجام دهند! بدون هیچ عواقبی…

تنها در یک شهر و پس از سه روز، 52 قتل، هزاران مورد تجاوز، سرقت، دزدی از مغازه‌ها، آتش زدن وسایل نقلیه و دعوای مردم با اسلحه و قمه در خیابان‌ها گزارش شد. همچنین تصاویری منتشر شد از شهروندانی که به هرکسی که می‌خواهند حمله می‌کنند و با بی‌رحمی به آن‌ها آسیب می‌زنند. این یک حادثه نه‌تنها برای برزیل، بلکه برای بشریت یک لکه‌ی ننگ و خاطره‌ی تلخ بود.

در پاسخ به بی‌قانونی و هرج‌ومرج، ارتش برزیل به خیابان‌ها هجوم برد تا کنترل را از دست جنایتکاران پس بگیرد و نظم و انضباط را بازگرداند. برای جان سالم به در بردن از حادثه‌ی پاکسازی برزیل، بسیاری از مردم محلی در تمام مدت اعتصاب پلیس در خانه‌های خود ماندند. آن‌ها پنجره‌هایشان را بستند، هم‌ی چراغ‌ها را خاموش کردند و با هرآنچه در خانه‌شان داشتند مسلح شدند و به صدای جیغ و شلیک گلوله در خیابان‌های بیرون گوش دادند.

به دلیل بی‌قانونی کامل، مدارس، پارک‌ها و خدمات بهداشتی تعطیل شدند. ماجرا وقتی بدتر شد که هیچ‌گونه درمان پزشکی یا واکسیناسیونی برای شیوع تب زرد که ساکنان اسپیریتوسانتو با آن دست‌وپنجه نرم می‌کردند وجود نداشت.

این حادثه نشان می‌دهد که اگر پاکسازی واقعا اتفاق بیفتد، شهرها در خطر خشونت و بی‌نظمی زیادی خواهند بود. زیرا کلیه‌ی خدمات امنیتی و امدادی باید تعطیل شوند. بیمارستان‌ها، خطوط عرضه‌ی مواد غذایی و سایر ملزومات موردنیاز انسان نیز باید به دلیل نگرانی‌های امنیتی تعطیل شوند.

شب پاکسازی چگونه و توسط چه کسی اختراع شد؟

در دنیای خیالی سری فیلم‌های پاکسازی، روز یا همان شب پاکسازی توسط بنیادی تحت عنوان «بنیان‌گذاران جدید آمریکا» (The New Founding Fathers of America) یا به‌اختصار NFFA ابداع شده است. این بنیاد با همکاری دکتر «مِی آپدیل» این سنت را به‌عنوان نوعی دریچه‌ی آزادسازی برای فشارهای احساس شده توسط آمریکا ایجاد کردند.

NFFA به دو دلیل قصد احداث The Purge را داشت. یکی اینکه مردم از روز پاکسازی به‌عنوان راهی برای رهایی از اضطراب و فشار جامعه‌ی در حال فروپاشی آمریکا استفاده کنند. دلیل دوم نیز این بود که آن‌ها می‌خواستند از این روش به‌عنوان روشی برای حذف طبقه‌ی پایین جامعه و کاهش بار اقتصادی و اجتماعی بر دوش افراد مرفه‌تر استفاده کنند.

اولین شب پاکسازی چه زمانی بود؟

21 مارس 2016، تاریخ اولین روز پاکسازی در فرنچایز سینمایی The Purge است. پس از اینکه بنیان‌گذاران جدید آمریکا (NFFA) دیدند که اولین کاندیدای ریاست‌جمهوری آن‌ها به قدرت رسیده است، یک برنامه‌ی آزمایشی را در استاتن آیلند (Staten Island) طراحی و آزمایش کردند. اما برخلاف انتظار آن‌ها، چیزی که زمانی “آزمایش اجتماعی NFFA” نامیده می‌شد، به پدیده‌ای ملی معروف به «پاکسازی» تبدیل شد و پس از اولین شب آزمایش آن، نتایج آن برای گسترش در سراسر کشور به اندازه‌ی کافی امیدوارکننده بود.

البته، با توجه به اینکه NFFA گروه‌های مزدوری را برای شعله‌ور کردن آتش‌ این سنت استخدام کرد و همچنین خیابان‌ها را با سلاح‌ها پر کرد، اعتبار این نتایج می‌تواند به‌شدت زیر سؤال رود. یعنی حدس و گمان‌هایی هست که استقبالی از طرف مردم در کار نبوده و همه چیز زیر سر همین NFFA بوده است.

بااین‌حال، در زمان نتیجه‌گیری The First Purge، بنیان‌گذاران جدید آمریکا ابزارهای روابط‌عمومی موردنیاز برای قانونی کردن پاکسازی در سطح ملی را داشتند. آمریکا در آستانه تبدیل‌شدن به کشوری بود که انگار دوباره متولد شده است. زیرا تصویب متمم 28 قانون اساسی، شروع سنت جدیدی را در این کشور تضمین می‌کرد.

شب پاکسازی چه زمانی اجرا می‌شود؟

شب 21 مارس شب پرژ سالانه است. یعنی شما باید در این شب حتما درون خانه‌ی خود بمانید و همه‌ی درها و پنجره‌ها را قفل کنید. اما خبر بد این است که حتی اگر بخواهید داخل خانه بمانید و مانند خانواده‌ی «ساندین» در فیلم The Purge همه‌ی راه‌های ورود را سد کنید، این هم تضمینی برای امنیت شما نیست.

اما در هر حال، خبر خوب این است که پاکسازی سالانه فقط در یک بازه زمانی مشخص مجاز است و اگر جان سالم به در ببرید، دیگر تا سال بعد خبری از اجرای آن نخواهد بود.

شب پاکسازی یک مدت مجاز 12 ساعته، بین 7 بعد از ظهر تا 7 صبح دارد. یعنی به همه‌ی کسانی که می‌خواهند محله‌ی کوچک خود را پاکسازی کنند، 12 ساعت مهلت داده می‌شود به کشت‌وکشتار یا ضرب و شتم افراد بپردازند.

چه جنایاتی در روز پرژ مجاز است؟

کاملا به خودتان بستگی دارد. باید ببینید به چه نوع جرمی علاقه دارید! در شب پاکسازی، همه‌ی جنایت‌ها از جمله قتل قانونی هستند. بنابراین اگر می‌خواهید از دستگاه خودپرداز سرقت کنید، داروی موردعلاقه‌ی خود را از داروخانه بدزدید، یا فردی را برای قتل در نظر دارید، همه‌ی گزینه‌ها در روز پاکسازی روی میز است.

فقط باید مطمئن شوید که همه چیز را در آن مهلت 12 ساعته انجام دهید و سعی کنید دوستان، خانواده، همسایگان و کسانی که به اندازه کافی نزدیک به شما هستند را امن نگه دارید. شما هرگز نمی‌دانید که در شب پاکسازی چه چیزی منتظر شما خواهد بود. مانند زمانی که در فیلم The Purge خانواده ساندین خود را هدف همسایگان حسود خود دیدند. البته با کمال تعجب، محدودیت‌هایی نیز در شب پاکسازی وجود دارد…

چه چیزی در روز purge مجاز نیست؟

با اینکه شما مختار هستید هر نوع جرم و جنایتی را در این شب انجام دهید، هنوز هم مقرراتی در طول شب پاکسازی وجود دارد. مثلاً یک قانون که در فیلم The Purge: Election Year  مطرح شد این است که تا سال 2040، 10 مقام عالی‌رتبه‌ی دولتی باید در امنیت کامل باشند. اگرچه NFFA، در تلاش برای حذف حریف محبوب خود، یعنی سناتور «چارلی روان» (با بازی الیزابت میچل)، این اخطار کوچک را حذف کرد.

همچنین، فقط «سلاح‌های کلاس 4 و پایین‌تر» برای استفاده در شب پاکسازی مجازند و سلاح‌های کلاس 5 غیرقانونی هستند. با توجه به اینکه این سلاح‌ها شامل مواد منفجره و احتمالا هر سلاح کشتارجمعی دیگری می‌شوند، بنابراین نتیجه می‌گیریم که باید جنایات شب پاکسازی را تا حدودی زیبا و شخصی نگه داشت.

اگرچه، در اولین پاکسازی‌ها، مواد منفجره و وسایل آتش‌زا به‌هیچ‌وجه تابو نبودند. ضمنا اگر هر یک از قوانین شب پاکسازی را زیر پا بگذارید، مجازات آن اعدام با دار است.

چرا مردم در مراسم پاکسازی شرکت می‌کنند؟

همان‌طور که گفتیم، شب پاکسازی قرار است نوعی مراسم برای پاکسازی معنوی و جامعه‌شناختی باشد. از نظر تئوریک، قرار است در این شب هر نوع خشونت افسارگسیخته و بی‌قانونی تجربه شود تا گرایش‌های مخرب ساکنین کشور همگی در همین شب خلاصه شوند. تا زمانی که پرژ سالانه به پایان می‌رسد، این نوع کاتارسیس قرار است ترس ملت را از بین ببرد و اقتصاد کشور به دلیل تمام تخلیه‌های روانی صورت گرفته، کمی رونق ببیند.

اگرچه در فرنچایز The Purge ما بیشتر انگیزه‌ها و دلایل شخصی را دیده‌ایم که ادعاهای نوع‌دوستانه NFFA را نادیده می‌گیرد. مثلا در فیلم پاکسازی: هرج و مرج (The Purge: Anarchy) کاراکتری را می‌بینیم که به دنبال انتقام و خلق یک تراژدی خانوادگی است. یا در پاکسازی: سال انتخابات (The Purge: Election Year) مفهومی تحت عنوان «گردشگران قتل» یا Murder Tourists معرفی شد. افرادی که در مراسم پاکسازی برای انجام قتل سفر می‌کنند؛ زیرا می‌توانند! بله، فقط برای اینکه می‌توانند.

اگر واقعیت داشت…؟

تا آنجا که در سری فیلم‌های پاکسازی می‌بینیم، Purge یک «سنت مدنی» ساختگی است که توسط حزبی سیاسی به نام پدران جدید بنیان‌گذار آمریکا در قانون اساسی آمریکا گنجانده شده است. به قدرت رسیدن این حزب، طی یک فروپاشی مالی بود که در آن فقر، جنایت و بدهی ملی در بالاترین حد خود بود.

در این فیلم‌ها، پاکسازی سنتی است که با کاهش شدید میزان جرم و جنایت و بیکاری به سلامت کشور کمک می‌کند. البته نباید فراموش کنیم که این فقط یک مجموعه فیلم است و قرار نیست واقعی باشد. اگر پاکسازی واقعی بود، اتفاقی مانند حادثۀ برزیل در کمین ما بود. پاکسازی در زندگی واقعی کاملا متفاوت خواهد بود و به‌عنوان یک رویداد سازمان‌یافته و منظم، قابل اجرا نیست.

مثلاً می‌توان پیش‌بینی کرد که کسب‌وکارها برای شب پاکسازی به بیشترین آمادگی نیاز دارند. اگر خشونت در خیابان‌ها آزاد شود و همه‌ی مردم به غارت و دزدی بپردازند، اگر شما صاحب یک کسب‌وکار ساده‌ی محلی باشید، یا باید تعطیل کنید، یا باید از شیشه‌های ضدضربه و ضدگلوله با محافظ بیرونی استفاده کنید.

دولت‌ها نیز قرار نیست بیکار بنشینند و تماشا کنند. آن‌ها حداقل مسئولیت حفاظت از بانک‌ها را دارند. در دنیایی بدون قوانین که بیشتر جنایتکاران مرتکب جنایات خشونت‌آمیز می‌شوند، تبهکاران سازمان‌یافته‌تر مؤسسات مالی را هدف قرار می‌دهند تا در آن 12 ساعت بی‌قانونی به سود مالی بالایی دست یابند.

در سری فیلم‌های پاکسازی می‌بینیم که اکثر مردم برنامه‌ای پنهان دارند و ماهیت جنایتکار درونی آنها در شب پاکسازی آشکار می‌شود. اگر قرار باشد واقعا چنین رویدادی وجود داشته باشد، ترافیک انبوهی از مردمی که مناطق شهر را ترک می‌کنند و به دنبال فرار به مناطق بیابانی یا مناطق امن کشور با تعداد کمی یا بدون افراد دیگر در اطراف هستند، ایجاد می‌شود.

شکی نیست که بدترین مکان ممکن که می‌توانید در طول یک فروپاشی اجتماعی یا همان مراسم پاکسازی در آن باشید، یک محیط شهری یا شلوغ است. هرچه افراد بیشتری در اطراف شما باشند، احتمال اینکه قربانی یک جنایت شوید بیشتر می‌شود.

پیش‌بینی می‌شود که اگر واقعا یک مراسم پاکسازی رخ دهد، خیابان‌ها در بیشتر قسمت‌ها ساکت خواهند بود. البته مناطقی وجود دارد که در آنها شلوغی بیشتری خواهیم دید. همان مناطقی که حالا هم شاهد خشونت زیادی در آن‌ها هستیم: مکان‌های تحت سلطه‌ی باندها و مناطق کم‌بضاعت و با آمار بالای جرم و جنایت.

در محله‌های ثروتمندتر، خانواده‌ها به‌جای اینکه جان خود را در خیابان به خطر بیندازند، روی خانه ماندن و ایمن بودن تمرکز می‌کنند. اگر پاکسازی واقعی بود، شما با انتخابی ساده روبه‌رو بودید: اگر می‌خواستید جنایتکار باشید، باید به‌ناچار خود را در معرض خطر کشته‌شدن توسط جنایتکار دیگری قرار می‌دادید.

پس اگر می‌خواهید در یک مراسم پاکسازی یا پرژ ایمن بمانید، ماندن در خانه یا فرار کردن، به‌جای درگیرشدن با مردم، شانس بقای شما را تا حد زیادی افزایش می‌دهد. اگر یک اتاق زیر شیروانی، زیرزمین یا کمد مستحکم دارید که به‌سختی قابل نفوذ است، در آن پنهان شوید. هنگامی که مجرمان در حال جستجوی سریع خانه شما هستند، این مکان‌ها می‌تواند امنیت مناسبی داشته باشد!

حتما چیزی برای دفاع داشته باشید. اگر شخصی اسلحه حمل می‌کند، نمی‌توانید با دست خالی با او مبارزه کنید. اقلام ساده دفاعی خانه مانند ابزار آشپزخانه یا ابزار گاراژ، می‌توانند برای شروع خوب باشند.

اگر مجبورید خانه را ترک کنید، به مکانی که فکر می‌کنید امن است نروید. اساسا، مکان‌های امن مانند پناهگاه‌ها، مدارس، ایستگاه‌های پلیس و سالن‌های غذا، تورهای ماهیگیری برای جنایتکارانی خواهد بود که منتظر آمدن افراد ناامید هستند. بهترین ایده این است که از هر نوع مکان عمومی یا مکانی که مردم در آن جمع می‌شوند، به‌طورکلی اجتناب کنید.

سری فیلم‌های هالیوودی پاکسازی

سری فیلم‌های The Purge به سرعت به یکی از محبوب‌ترین و سودآورترین فرنچایزهای ترسناک در هالیوود تبدیل شدند. این فیلم‌ها به ترتیب سال‌ انتشار عبارتند از:

• The Purge 2013
• The Purge: Anarchy 2014
• The Purge: Election Year 2016
• The First Purge 2018
• The Forever Purge 2021
  
  

این فرنچایز ثابت کرده است که برای ساختن فیلم ترسناک جذاب نیازی به جلوه‌های ویژه پیچیده یا هیولاهای ماوراء طبیعی ندارید؛ بلکه فقط می‌توانید با چند بازیگر کاربلد، تنش و هیجان مطلوبی خلق کنید.

ماجرای فیلم‌های پاکسازی یا پرژ در دنیایی نزدیک به آینده اتفاق می‌افتد که در آن سازمانی به نام پدران جدید آمریکا کنترل ایالات متحده را به دست گرفته‌اند. این سازمان در واکنش به افزایش نرخ جرم و جنایت، بیکاری و ناآرامی‌های اجتماعی، نوعی رسم سالانه به نام پاکسازی ایجاد کردند.

طبق این رسم سالانه، هر سال برای یک شب به شهروندان آمریکایی 12 ساعت آزادی کامل داده می‌شود تا هر جنایتی را که می‌خواهند مرتکب شوند. به غیر از پرتاب سلاح‌های کشتار جمعی یا هدف قرار دادن مقامات عالی رتبه‌ی دولتی، تقریبا هر جنایتی در این 12 ساعت قانونی است.

ایده‌ی اصلی این بنیاد این است که مراسم The Purge به آن‌ها اجازه می‌دهد تا خشونت سرکوب‌شده‌ی خود را رها کنند و در 364 روز دیگر سال به شهروندانی بهتر و سخت‌کوش‌تر تبدیل شوند. سه فیلم اول پاکسازی که با استقبال بیشتری مواجه شدند، توسط «جیمز دموناکو» نوشته و کارگردانی شده‌اند. کارگردانی که فیلم‌هایی مانند «جک» و «حمله به منطقه 13» را به ترتیب در سال 1996 و 2005 نوشته بود.

جمع‌بندی

در این مقاله دیدیم که پاکسازی یا The Purge نام فرنچایز سینمایی است که ایدۀ 12 ساعت بی‌قانونی مطلق را مطرح می‌کند. این ایده که پیشنیه‌ی تاریخی بسیار طولانی‌تری دارد، بیان می‌کند که یک شب از سال مردم می‌توانند هر کاری را که می‌خواهند بدون محدودیت قوانین یا مجازات انجام دهند. هیچ نهاد امنیتی و امدادرسانی فعالیت نمی‌کند و مسئولیت امنیت مردم با خودشان است. این سنت در واقعیت رسمیت ندارد.