تکرار مریم مقدس در کالکشن وحشت! (نقد فیلم ترسناک معصوم)

طرحِ داستان (plot) فیلم معصوم

بهتره اول از همه بریم سراغ پلات فیلم. داستان فیلم معصوم از جایی شروع می‌شه که سیسیلیا [یه زن جوانِ مذهبی] وارد یه صومعه‌طورِ دورافتاده، توی کوهستان‌های ایتالیا می‌شه. به نظر می‌رسه سیسیلیا دنبالِ آرامش و لمس معنویته اما به‌تدریج متوجه می‌شه که این دِیر‌، رازهای تاریک و وحشتناکی توی دل خودش پنهان کرده. توی روند داستان، اون با راهبه‌هایی روبه‌رو می‌شه که رفتارهای عجیبی از خودشون نشون می‌دن. صداهایی عجیب‌غریب و مرموز از دیوارهای صومعه میاد و… .

سیسیلیا یه‌جورهایی کنجکاو می‌شه که سَر از سِرِ اونجا دربیاره؛ اما رفته‌رفته خودش رو دقیقا وسط ماجرا پیدا می‌کنه. اون توی تلاش برای کشف حقیقت، با وحشت‌ها و تهدیدهایی روبه‌رو می‌شه که آرامشِ روحیش رو به چالش می‌کشه.

روایت فیلم سینمایی Immaculate

خب توی طرح داستان با ساختار فیلم آشنا شدیم. حالا کم‌کم بریم توی بطن ماجرا و یه‌کمی هم تکنیکال کار رو بررسی کنیم. ببینید داستان تقریبا جذابه. همون‌طور که گفته شد یه دختری وارد یه صومعه‌ می‌شه. راهبه‌های عجیب می‌بینه. یکی اولِ کار غیرمستقیم بهش می‌گه خواهرم به‌ نظرم از اینجا بری بهتره‌ها [و خب اگه می‌رفت که فیلم ساخته نمی‌شد]، پیرزن خونی و جاذبۀ جنسی! مهم‌تر از همه، تعلیقِ هیچکاکی داره این فیلم. یعنی ما می‌دونیم یه بلایی قراره سر این دختره بیاد [از روی سکانس اول فیلم] ولی خودش نمی‌دونه و کلی نکتۀ مثبت دیگه که بهش اشاره می‌کنیم.

همچنین مایکل موهن (Michael Mohan) کارگردان فیلم معصوم توی کل مدت فیلم سعی کرده با استفاده از یه محیط محدود و محصور حس ترس و دلهره رو توی مخاطب نهادینه کنه [شما بخونید قالب کنه]. اتفاقا هم این حرکت خوب از آب دراومده اما متاسفانه با روایتِ کُند و ریتمِ گاها صفر یا حتی منفی، فیلمش رو به‌نوعی فالش خونده برامون!

معصوم؛ فیلمی که با جامپ اسکیرهاش دیده شد!

نگران نباشید داستان فیلم رو وِل نمی‌کنیم اما می‌خوایم توی نقد فیلم معصوم، هم تکنیکال بریم جلو و هم داستان رو بازگو کنیم. یکی از تکنیک‌های اساسیِ ژانر ترس، پرشِ ترسناک یا همون جامپ اسکره (Jump Scare). این یه تکنیک توی فیلم‌سازی و بازی‌هایی مثل «اتاق‌ فرار» و «سینما ترس»ه که باهاش مخاطب رو می‌ترسونن. هدف این تکنیک ایجاد ترسِ ناگهانی و غافل‌گیرکننده توی آدم‌هاست. جامپ اسکیر معمولا با استفاده از صداهای بلند و یکهویی، تغییرات ناگهانی توی تصویر و حرکات سریع شخصیت‌ها یا اشیاء انجام می‌شه.

خبیث‌ترین راهبه جهان در فیلم ترسناک راهبه 2 (نقد تخصصی)

ما توی نقد فیلم ترسناک معصوم از ابتدا تا انتها با این تکنیک سروکار داریم. اول فیلم و شکسته شدن پای دختر اولی یادتونه؟ روبه‌رو شدن سیسیلیا با اون راهبه [توی دقیقه 22:44] رو چطور؟ توهم‌های یکهوییِ سیسیلیا چی؟ کوبیده شدن کلاغ به پنجره؟ خودکشی یکی از راهبه‌ها یا…؟ فیلم هرچی پیش می‌ره بیشتر و بیشتر دست‌به‌دامن جامپ اسکر می‌شه تا داستانِ کند و مُندرِس خودش رو از باتلاق «یه فیلم معمولی بودن» دربیاره. این جامپ‌ها توی تریلر فیلم بیشتر بُلد شدن و شما می‌تونید با دیدنشون یه دید کلی نسبت به فیلم داشته باشید.

اسپویل در ادامه مقاله

قسم به حاملۀ باکره!

اولین چالشِ سیسیلیا چیه؟ زبان ایتالیایی بلد نبودنش. آخرین چالشش چیه؟ کشتنِ بچه‌ای که از شکمش بیرون میاردش و با دندون، بند نافش رو پاره می‌کنه و سَرآخر اون رو با یه تخته‌سنگ می‌کُشه. بچه‌ای که کارگردان ماهیتش رو نشون ما نمی‌ده. آدمه؟ حیوونه؟ جنه؟ ولدمورته [البته به‌شکل هورکراکس]؟ چیه؟ حالا سوال اینجاست که بینِ این دو تا چالش [زبان بلد نبودن و قتل نوزاد] نباید یه سری نقاط عطف باشه؟ فراز، فرود؟ قوسِ شخصیت؟ هیچی؟  

یکهویی پروفسورِ سریال Money Heist [با بازی آلوارو مورته] که مثلا قراره بَدمنِ فیلم باشه میاد و مشخص می‌شه اون صومعه، صومعه نیست، یه محیط آزمایشگاهیه برای تولید یه مسیحِ جدید. همین! دخترِ داستان بیدار می‌شه، می‌بینه حامله‌س و وقتی با تجهیزاتِ کامل چک می‌کنن، می‌بینن باکره‌س و بَه‌بَه مسیحِ جدید اومد. اینجاست که تماشاچی یاد فیلم The Brand New Testament میفته؛ فیلمی که اگه ندیدید، شدیدا بهتون پیشنهاد می‌کنیم، ببینیدش. البته باید بگیم که ژانرش فانتزیه و ترسناک نیست.

فاجعه‌ای در پایان‌بندی

توی ادامه هم این حاملۀ باکرۀ داستان ما، سعی می‌کنه فرار کنه و با پدر روحانی مواجه می‌شه و اون رو می‌کُشه و بعدش با کشتنِ موجودی که ازش بیرون اومده از اون امین‌آباد فرار می‌کنه. این پایان‌بندیِ فیلمه که ازنظر بعضی از کارشناس‌ها فاجعه‌باره! این کارشناس‌ها می‌گن کارگردان مثلا خواسته این‌جوری پایان رو باز بگذاره اما بعید می‌دونن که درک درستی از مفهومِ «پایانِ باز» داشته باشه. نمرۀ مردم [تا لحظۀ نوشتن این مقاله] توی سایت IMDb برای فیلم معصوم 5.8 از 10 بوده.

نقاط مثبت و منفی فیلم ترسناک معصوم

ظاهرا زیادی نقد فیلم ترسناک معصوم رنگ منفی به خودش گرفته؛ ازاونجایی‌که می‌گن «عیب مِی جمله چو گفتی، هنرش نیز بگو» بهتره یه‌کمی هم از نقاط مثبت فیلم بگیم. اول فیلم یه پرش زمانی رو‌به‌جلو اتفاق میفته که خوب کار می‌کنه و جرقۀ اون تعلیقی که گفتیم رو می‌زنه. بازیِ بازیگر اصلی زن، سیدنی سوئینی (Sydney Sweeney) خوبه. هم حس و هم تکنیکش از حد متوسط بالاتره. ایشون به‌خوبی توی ترس‌ها و تردیدهاش ما رو شریک می‌کنه. بازیِ بازیگرهای فرعی [سیاهی‌لشکر] هم تا حد زیادی قابل قبوله. اما متاسفانه نقش‌های مکمل اصلی مثل خواهر مری، دو تا پدر روحانی، دکتر و… اون‌قدری که انتظار می‌ره، چشمگیر نیست. تماشاچی رو توی اون موقعیت قرار نمی‌دن و حس رو منتقل نمی‌کنن. بیانشون تقریبا نامتوازن، بدترکیب و بیجاست. فرازوفرود ندارن و… آخ ببخشید، قرار شد خوبی‌هاش رو بگیم!

 خب طراحی صحنه فیلم معصوم واقعا خوبه. اون ساختمون از بیرون و کلا محیط‌های خارجی ویژوآل افکت هستن و به نظر اکثر منتقدین این یکی از نقاط مثبت فیلمه. همچنین طراحی صحنه داخلی و لباس‌ها هم جذابن. گریم‌ها [به‌جز تبدیل شدن صورت پدر روحانی به هاروی دنت توی آخر فیلم] خوب بودن و در نهایت موسیقی بهترین آیتم و ویژگی،‌ توی نقد فیلم ترسناک معصوم هست. موسیقی با صداهای مرموز و ترسناک به‌خوبی تونسته حس وحشت، تعلیق و سینمای ترسناک رو به مخاطب القا کنه.

نمادشناسی

کارگردان تلاش کرده که از نمادها و نشانه‌های مذهبی و روان‌شناختی برای بیان داستانش استفاده کنه. اولِ کار صومعه به‌عنوان نمادی از آرامش و معنویت دراماتیک معرفی شده، اما به‌تدریج به نمادی از وحشت و ترس تبدیل می‌شه. سیسیلیا اول فیلم به‌عنوان نمادی از بی‌گناهی و خلوص وارد صومعه می‌شه اما تاریکی‌ و رازهای پنهان دست از سرش برنمی‌دارن. اون به‌تدریج درونیات و تردیدهای خودش رو نسبت به دین، مذهب، فرقه یا هر چیزِ فراطبیعیِ دیگه کشف می‌کنه. شاید از‌نظر کارگردانِ عزیز پیام فیلم معصوم این باشه که «حتی توی مکان‌های مقدس هم ممکنه با تاریکی و نیروی شر مواجه شد. هر فرد باید با ترس‌ها و تردیدهای درونیش روبه‌رو بشه تا به آرامش واقعی برسه.» البته شاید! دقیقش رو باید از خودش پرسید.

نظرات منتقدان و مخاطبان دربارۀ فیلم معصوم

1. Brian Tallerico از وبسایت rogerebert.com

سیدنی سوئینی رو توی نقش سیسیلیا، یه زن جوون می‌بینیم که ما جز تعهد تقریبا هیچ‌چیزی در موردش نمی‌دونیم. به‌جز اون هر شخصیت دیگه‌ای توی این فیلم یه معماست. حتی دندونی که موقعِ استفراغ از دهن اون بیرون میاد هم معماست. البته این مسئله همیشه مشکل‌ساز نیست. اگه فیلم استایلی داشته باشه که بتونه نقص توی شخصیت‌سازی رو جبران کنه. اما فیلم مایکل موهن تقریبا به‌طور لجوجانه‌ای فاقد زبان بصریه. بی‌رنگه، وقتی که نیاز به سَرزندگی داره و ازطرف‌دیگه سرده، وقتی که باید پویا باشه. خیلی‌ها این فیلم رو با ژانر جالو [ژانری از آثار دلهره‌آور یا ترسناک ادبیات و سینمای ایتالیا توی سدۀ بیستم، که مولفه‌هایی از ژانرهای جنایی، اسلشر، معمایی، تریلر روان‌شناختی و وحشت روان‌شناختی رو با خودش داره] مقایسه می‌کنن. چون این فیلم یه اثر ترسناک ایتالیاییه که توی یه صومعه اتفاق میفته؛ اما جالو بیان سینمایی بزرگ و پرجنب‌وجوشی داره که این فیلم فاقد اونه.

2. Eli Brau از وبسایت cinephilecorner.com

کارگردانی موهن بی‌نظیره؛ چراکه اون تونسته یه صومعۀ کاتولیکِ رومی کثیف و قدیمی رو با انرژی تهاجمی‌ خاصی که خواهر سیسیلیا رو توی هرجایی که می‌ره دنبال می‌کنه، به تصویر بکشه. معصومیتش به‌سرعت، اون رو از درون می‌خوره چون رهبرهای صومعه معتقدن که سیسیلیا برای به دنیا آوردن مسیحِ بعدی انتخاب شده.

این فیلم بی‌نقص نیست و گاهی شبیه به یه فیلم ترسناک دیگه می‌شه که به‌شدت کلیسای کاتولیک رو محکوم می‌کنه؛ اما ستاره‌های برجسته و کارگردانی منحصربه‌فرد اون باعث شده که به موفقیت برسه.

3. Rotten Tomatoes

نظرات کاربرها توی راتِن تومِیتوز متنوعه؛ بعضی از مخاطب‌ها از فضای فیلم و بازی سوئینی تمجید کردن، درحالی‌که بقیه از ریتم و روایتِ بد و همچنین پایانِ داستان خوششون نیومده.

سینما ترس؛ تجربۀ متفاوت تماشای فیلم ترسناک

توی این مقاله تلاش کردیم تا نقد منصفانه‌ای برای فیلم معصوم که یکی از جدیدترین ساخته‌های ژانر وحشته داشته باشیم. اگه شما هم از اون دسته افرادی هستید که تماشای فیلم‌های ترسناک یکی از گزینه‌های اصلیتون برای چشیدن وحشت و هیجانه، یه پیشنهاد جذاب براتون داریم! حتما لذت دیدن این فیلم‌ها رو توی «سینما ترس» از دست ندید و برای یه بار هم که شده تجربه‌ش کنید. توی سینما وحشت شرایطی برای تماشاچی پیش میاد که دوز ترس فیلم‌های ترسناک براشون خیلی بالا میره. یکی از شاخصه‌های اصلی سینما وحشت اینه که بازیگر اصلی کاراکتر ترسِ فیلم، حین پخش فیلم سینمایی توی سالن، به تماشاچی‌ها سَر می‌زنه!

شما می‌تونید از طریق اسکیپ زوم (EscapeZoom) که سایت مرجع معرفی و رزرو سینما ترس و اتاق فرارهای سرتاسر ایرانه، با همۀ بازی‌های این کتگوری‌ها آشنا بشید و بهترینش رو برای تجربه، انتخاب کنید. اگه دوست دارید با یکی از این راهبه‌های شیطانی یا زامبی‌های آدم‌خور از نزدیک روبه‌رو بشید، شک نکنید که سینما ترس‌های اسکیپ زوم همون راهیه که می‌تونه شما رو به خواستتون برسونه!